Sporów między klientami a bankami w Polsce nigdy nie brakuje, a jednym z najnowszych źródeł kontrowersji stały się kredyty mieszkaniowe oparte na wskaźniku WIBOR. O ile obecnie toczy się około 500 spraw tego rodzaju, liczba ta może jeszcze znacząco wzrosnąć.
Dlaczego kredyty WIBOR-owe stały się przedmiotem sporów?
Warto zwrócić uwagę, że kredytobiorcy spłacają ponad 2 miliony hipotek opartych na WIBOR-ze, a łączna wartość tych kredytów wynosi blisko 480 miliardów złotych. To ogromna liczba osób i duża suma pieniędzy, co sprawia, że spory te mają ogromne znaczenie na rynku finansowym. Jednak, w przeciwieństwie do długotrwałych konfliktów dotyczących kredytów frankowych, zapożyczenia WIBOR-owe są wciąż stosunkowo nowym tematem w polskim prawie. Dlatego też na razie sądy nie podjęły jeszcze ostatecznych decyzji w tej sprawie. Na podstawie statystyk Związku Banków Polskich, można zauważyć, że na koniec sierpnia 2023 roku toczyło się w sądach 315 spraw dotyczących kredytów mieszkaniowych opartych na WIBOR. Mimo że liczba ta jest stosunkowo niska w porównaniu do spraw frankowych, nie można wykluczyć, że z czasem będziemy obserwować wyłącznie trend wzrostowy tego typu rozpraw.
Kredytobiorcy bronią się przed spłacaniem zobowiązania
W sprawach dotyczących kredytów WIBOR-owych pojawiają się dwie główne linie argumentacji. Po pierwsze, klienci twierdzą, że zostali źle poinformowani o ryzyku związanym z wahaniem stóp procentowych, co mogło wprowadzić ich w błąd w rozumieniu przyszłego wzrostu rat kredytu. Po drugie, część klientów próbuje zakwestionować legalność samego wskaźnika. Do tej pory sądy nie wydały jeszcze wyroków stwierdzających nieprawidłowość WIBOR-u. To ważne, ponieważ jest on ustalany zgodnie z unijnym rozporządzeniem BMR, a jego administrator podlega państwowemu nadzorowi.
Mimo że pojawiło się już wiele orzeczeń w tej sprawie, zarówno nieprawomocnych, jak i prawomocnych, zdecydowana większość z nich odrzuca roszczenia oskarżycieli. Również w kwestii zawieszania obowiązku spłacania rat przez klientów banków sądy często nie przyznają racji kredytobiorcom. Przeszło 90% wniosków o zawieszenie płatności jest odrzucane przez sądy pierwszej instancji, a jedynie 10% jest rozpatrywane pozytywnie. Niestety, nawet jeśli sąd pierwszej instancji decyduje się na zawieszenie raty, banki często zaskarżają takie decyzje do sądów wyższej instancji, które w większości przypadków przyznają im rację.
Spór wokół kredytów WIBOR-owych ma swoje specyficzne cechy, ponieważ jest stosunkowo nowym tematem w polskim sądownictwie, w przeciwieństwie do długoterminowych sporów dotyczących kredytów frankowych, których zagadnienia zostały już bardzo dobrze wypracowane przez środowisko prawnicze. Dlatego też każda sprawa jest rozpatrywana indywidualnie, a każdy bank może stosować nieco inne postanowienia umowne. Niektóre z tych postanowień są teraz kwestionowane przez kredytobiorców, co może prowadzić do zmiany dynamiki tych sporów w kolejnych miesiącach.