Według raportu foresightowego „Fundamenty przyszłości” przygotowanego przez firmę 4CF The Futures Literacy Company dla Polskiego Związku Firm Deweloperskich oraz Skanska Residential Development Poland w 2022 roku rozpoczęto budowę 70 tys. mieszkań. To aż o 100 tys. mieszkań mniej niż rok wcześniej. W którym kierunku zmierza branża budowlana w Polsce?
W 2022 roku nałożyło się wiele czynników, które negatywnie wpłynęły na koniunkturę rynkową w branży budowlanej. Już w pierwszych miesiącach roku deweloperzy musieli zmagać się z wysoką inflacją, spowolnieniem gospodarczym, kryzysem ekonomicznym oraz wysokimi cenami surowców. Wybuch wojny sprawił dodatkowo, że nastąpiło zachwianie płynności dostaw materiałów budowlanych oraz odpływ pracowników ukraińskiego pochodzenia.
Raport foresightowy przedstawia trzy scenariusze dla branży deweloperskiej oraz jej roli w procesach zmian i rozwoju polskich miast do 2027 roku:
- pierwszy scenariusz przedstawia ogólne obserwacje odnoszące się do całej branży pod kątem budownictwa ekologicznego i energooszczędnego, nowych regulacji prawnych i postaw społecznych,
- drugi scenariusz wskazuje na rozwój budownictwa efektywnego ekologicznie w obliczu rosnących cen energii i oddziałujących na miasta efektów zmian klimatycznych,
- trzeci scenariusz opisuje wpływ branży na zmniejszanie skutków klęsk żywiołowych, niedoborów wody i zmiany oczekiwań społecznych pod wpływem katastrof środowiskowych.
Wpływ budownictwa ekologicznego na koszty inwestycji
Branża budowlana musi szukać nowych materiałów i technologii, aby sprostać wymogom stawianym przez dyrektywy Unii Europejskiej. W najbliższych latach innowacje w budownictwie będą związane przede wszystkim z ekologią i oszczędzaniem energii. Stosowane procesy technologiczne już od etapu projektowania nieruchomości, poprzez wytworzenie materiałów budowlanych, proces budowy, aż po użytkowanie oraz późniejszą utylizację nieruchomości muszą jak najmniej ingerować w środowisko naturalne.
Rozwój i wprowadzenie nowych technologii będzie pociągać za sobą wysokie koszty, a z drugiej strony wysoka efektywność energetyczna będzie podwyższać wartość rynkową nieruchomości.
Innowacje będą miały na celu dostosowanie obecnych procesów oraz wprowadzenie na rynek nowych surowców, które jednocześnie będą spełniały określone normy, a jednocześnie obniżą koszty budowy. Te w najbliższych latach mogą rosnąć ze względu na konieczność dostosowania się to coraz ostrzejszych norm oraz przez wprowadzane co jakiś czas nowe podatki środowiskowe, które wspierają skarb państwa.
Problemy branży związane ze złą sytuacją gospodarczą
Wzrost gospodarczy w najbliższych latach będzie niewielki, więc deweloperzy mogą stanąć przed problemem dotyczącym finansowania realizowanych przez siebie inwestycji. Negatywny wpływ na sytuację w branży będzie miał również niedobór pracowników (zarówno fizycznych, jak i wysoko wykwalifikowanych), a także coraz trudniej dostępne grunty pod inwestycję.
Biorąc pod uwagę problemy branży, trudno będzie w najbliższych latach zaspokoić potrzeby mieszkaniowe Polaków. Zwiększenie podaży mieszkań oraz walka z zakupami spekulacyjnymi ma być realizowana poprzez rzędowe programy wspierające w finansowaniu zakupu pierwszego mieszkania, oraz wprowadzenie podatków i wprowadzenie dodatkowych opłat dla funduszy inwestycyjnych kupujących mieszkania, podatek transakcyjny i opodatkowanie właścicieli dysponujących co najmniej pięcioma mieszkaniami pod wynajem.
Biorąc pod uwagę, że tańsze i szybsze jest budowanie nowych budynków, niż dostosowywanie istniejący obiektów do nowych standardów autorzy projektu nie przewidują w najbliższych latach szeroko zakrojonych programów rewitalizacji lub transformacji przestrzeni miejskiej czy głębokiej zmiany polityki mieszkaniowej w Polsce.
Z drugiej strony chęć realizacji nowych inwestycji w duchu koncepcji miasta 15-minutowego daje szansę rozwoju średnich miast i przedmieść dużych ośrodków oraz stwarza perspektywy do wzrostu jakości życia w miastach.